Er muslimane dagens "jødar"?

Haltande parallellar til innvandring

Eg sluttar aldri å undre meg over dei sterkt haltande parallellar som blir dregne mellom vår eiga historie eller samtid og dagens innvandring. Det gjeld både utvandringa til Amerika, nordmenn som rømde til Sverike under krigen, og norske pensjonistar som bur delar av året i Spania. Rett nok handlar også dette om forskjellige former for migrasjon, men dei skil seg frå noverande innvandring på avgjerande måtar, noko som vert underslått av dei som jamfører fenomena. Norske utvandrarar kom ikkje til eit velferdssamfunn med langt høgre levestandard, men måtte slite ekstremt hardt for å brødfø seg og sine. Nordmenn som flykta til Sverike fekk asyl, men ikkje svensk statsborgarskap, og dei reiste heim att til Noreg så snart krigen var slutt. Og norske pensjonistar i Spania betalar for alt dei der treng av husvære, mat, underhaldning og helsetenester. Slikt kallar vi turisme, ei næring som alle land prøver å utvikle. Den einast tenkjelege forklaringa på at meiningsdannarane i media leitar med lys og lykte etter parallellar i vår eiga historie, om aldri så haltande, er at dei vil påverke oss til å godta masseinnvandringa i vår tid.

"De 'farlige' andre"

Sist ute er politikk- og samfunnsredaktør i Vårt Land, Berit Aalborg, som laurdag, 25. oktober skreiv om "De 'farlige' andre". Med utgangspunkt i Marte Michelets bok "Den største forbrytelsen", som handlar om 'den norske Holocausthistorien', skriv Aalborg : "Det er nesten ubehagelig å lese de delene av boken som handler om datidens jødekonspirasjon. Årsaken er at dette har store likheter med nåtidens konspirasjonsteori rundt muslimer, ofte omtalt som Eurabiateorien." Og årsaka til 'ubehaget' hennar forklarar ho slik: "boken viser hvor katastrofalt det kan gå når konspirasjonsteorier om 'de andre' får vokse seg sterke i et samfunn." Det er ikkje råd å tolke Aalborg annleis enn at ho (og Michelet ?) her påstår at ideen om 'den jødiske verdenssammensvergelsen', basert på falskneriet "Sion Vises Protokoller", var årsak til Holocaust, og at Eurabiateorien kan føre til eit tilsvarande folkemord på norske og europeiske muslimar! Den første årsakssamanhengen kan nok diskuterast, medan den siste konsekvensen er uhyre lite sannsynleg. Europa av i dag er ikkje det same som i åra 1933-45, og situasjonen for muslimske innvandrarar på kontinentet skil seg også sterkt frå vilkåra jødane levde under i område kontrollert av det nazistiske, tyske regimet den gongen.

Konspirasjonsteoriar og Holocaust

Jødane har gjennom europeisk historie fungert som syndebukk når pest og andre ulykker har råka folket. Som ein minoritet utan fulle borgarrettar måtte dei leve av handel og andre tertiærnæringar, til skilnad frå bufaste bønder. I vesteuropeiske land vart likevel dei fleste i nyare tid etterkvart nokså integrerte, medan dei oftast levde i eigne landsbyar i Aust-Europa. "Sion vises protokollar" var eit falskneri, konstruert av tsarens sikkerheitspoliti kring år 1900 på grunnlag av fragment frå romanar, som vart omskrivne og gitt ut for å vere ein hemmeleg protokoll frå den første sionistkongressen i Basel i 1897. Denne "protokollen" handla om korleis jødane arbeidde for å skaffe seg kontroll over verda ved å sikre seg nøkkelposisjonar innan finans og politikk i fleire land. Målet for tsarens politi var truleg å vende folkeleg misnøye og sinne mot ein indre syndebukk. Som dei flinke folk dei var hadde askenasiske jødar mange framståande stillingar i samfunnslivet, både i Vest- og Sentral-Europa,  og etter den russiske revolusjonen også der. Sjølv om det kunne finnast eit visst samhald mellom jødar frå forskjellige land, som sionismen og støtta til denne var eit eksempel på, hadde sjølvsagt ikkje jødane nokon annan felles agenda. Med krisa i verdsøkonomien frå 1929 og utover, som råka Tyskland ekstra hardt, fekk Det nasjonal-sosialistiske tyske arbeidarpartiet (NSDAP) tidobla si oppslutning, og 30. januar 1933 vart Hitler utnemnd til rikskanslar av den 86-årige rikspresident Hindenburg. Riksdagsbrannen månaden etter brukte NSDAP, som i utgangspunktet ikkje hadde fleirtal i regjeringa, til å setje Weimar-republikkens borgarretter ut av spel, sentralisere makta og arrestere politiske motstandarar. Og då Hindenburg døydde året etter, fekk Hitler all makt som Førar. Dermed var Tyskland styrt av eit rasistisk og morderisk regime, der dei fleste leiarane var sterkt antisemittiske. Sjølv om dei både før og etter kuppet sikkert brukte Sion vises protokollar for alt det var verdt, var det ikkje dette falskneriet i seg sjølv, eller at mange kanskje trudde på det, som førte til Holocaust, men at eit så rabiat parti fekk diktatorisk makt. Sjølvsagt kan ein diskutere om eit slikt folkemord kunne skjedd utan at grunnlaget var lagt i form av århundrelangt jødehat og ulike konspirasjonar knytt til dette, men omfanget hadde neppe blitt det same var det ikkje for nazismens ekstreme jødehat og menneskeforakt, diktatoriske makt, også over media, og ein kaotisk krig, der folk flest hadde nok med å overleve sjølve.

Nürnberglovene, Krystallnatta, "Einsatzgruppen" og Wannsee-konferansen

Alt i 1935 innførte regimet dei rasistiske Nürnberglovene og 9. november 1938 sette det i gong krystallnatta, men likevel var målet deira heilt fram til 1939 ikkje å ta livet av jødane, men å fordrive dei frå Tyskland. Etter okkupasjonen av Polen i 1939 vart jødane der samla i gettoar, men først ved angrepet på Sovjesamveldet i 1941 starta dei systematiske massemorda, då tyske "Einsatzgruppen" dreiv hundretusenvis av jødar ut av byar og landsbyar, ofte i eit samarbeid med lokale hjelparar i dei baltiske land, Kviterussland og Ukraina, og deretter skaut dei på kanten av massegraver. Men sjølv dette gjekk "for seint" og skjedde for openlyst, og på Wannsee-konferansen, innkalla av SS-overgruppeførar Reinhard Heydrich, fekk SS 20. januar 1942 eineansvaret for "den endelege løysinga" på "jødespørsmålet". Det tok deltakarane der 90 minutt å vedta drap på dei 11 millionar jødane, som SS rekna med enno fanst på område under kontroll av nazistane eller deira allierte i Europa. Som følgje av dette vedtaket vart millionar av jødar gassa i hel og brende eller omkom av svolt og sjukdom i konsentrasjonsleirar, men same skjebne fekk også svært mange funksjonshemma, sigøynarar, krigsfangar og slavearbeidarar.

Muslimar i dagens Europa

I Europa har det først og fremst budd muslimar i Kaukasus og på Balkan; her som følgje av ottomansk erobring. Dels førte det til konvertering frå kristendom til islam, dels var det snakk om tyrkarar som slo seg ned i erobra område. Balkankrigane på 1990-talet og massemorda i Srebrenica viser at etnisk-religiøse massakrar kan skje sjølv i vår tid og på vårt kontinent, så ein skal ikkje berre kimse av ein påstand om at det kan skje igjen. Dei aller fleste vesteuropeiske muslimar er likevel innvandrarar eller etterkomarar av slike, som nordafrikanarane i Frankrike, pakistanarane i Storbritannia og tyrkarane i Tyskland. I Skandinavia har vi alle desse gruppene og i tillegg folk frå Bosnia, Kosovo, Iran, Irak, Somalia, Afghanistan, og gradvis fleire frå Midtausten, spesielt Syria. Sjølv om muslimane i Vest-Europa er ein minoritet i alle land, opplever dei ikkje nemneverdig diskriminering , iallfall ikkje noko som kan samanliknast med det jødane opplevde i Aust-Europa og Russland i tidlegare tider og slett ikkje med det som jødane opplevde under Det tredje riket på 1930-talet. I dei fleste landa er muslimar også langt meir talrike og har med det større innverknad på politikken enn jødar jamt over hadde før Den andre verdskrigen. I Noreg budde det den gong 1500 jødar. No har vi 250000 muslimar i landet, dvs ca 17 gonger så mange. Dessutan skal både Den europeiske menneskerettsdomstolen og FN sitt menneskerettsråd sikre alle borgarar mot overgrep, både frå styresmakter og andre. I realiteten skjer ikkje det over alt, men i vesteuropeiske demokrati med frie val og ei fri presse er sjølv minoritetar ganske trygge. Muslimane har dessutan sterke grupper av statar i ryggen, både Den arabiske liga, med 21 statar og 360 millionar innbyggjarar, og Organisasjonen for islamsk samarbeid, med 37 statar og 1.7 milliardar innbyggjarar. Dette er noko heilt anna enn dei relativt få og forsvarslause  tyske og austerrikske jødane, som knapt nokon stat ville stille opp for og gje innreise til i mellomkrigstida, trass i den ekstreme diskrimineringa jødane levde under. At dette skulle ende i eit folkemord med uhyrlege dimensjonar var likevel vanskeleg å tenkje seg.

Israel, Jom Kippur-krigen, oljeboikott og Euro-arabisk dialog

Når Det jødiske byrå for Palestina i mai 1948 erklærte Israel som eigen stat, var det nettopp for å sikre dei som overlevde Holocaust og øydelagde jødiske samfunn i Aust-Europa eit land som ville ta i mot dei, tre år etter at krigen tok slutt. Og etter at Israel tok i mot og integrerte denne gruppa på fleire hundre tusen, har landet gjort det same for millionar andre jødiske flyktningar og immigrantar, både frå arabiske land og frå Russland. I tillegg har israelarane forsvart seg mot åtak frå arabiske naboland fleire gonger, m.a. i 1973 då dei vart tekne på senga under Jom Kippur-høgtida, men greidde å snu eit truande tap til siger. Då kom ein tredje sterk organisasjon på bana, OPEC, som starta oljeboikott for å presse USA og andre vestlege land til å endre politikk i Midtausten. Vesten, som pga høge oljeprisar gjekk inn i den første økonomiske nedgangstida sidan depresjonen i 1929-30 (og framover), valde å bøye unna. Det førte i neste omgang  til Den euro-arabiske dialog, mellom EEC (Den europeiske fellesmarknaden) og Den arabiske liga. Medan konspirasjonen om 'den jødiske verdssamansverjinga'  var teken ut av lause lufta, er Den euro-arabiske dialogen eit historisk faktum, sjølv om den ikkje akkurat handlar om "en fremtidig islamisering av Europa, gjennom en avtale mellom Europas økonomiske og politiske eliter og Midtøstens religiøse ledere", slik samfunnsredaktør Berit Aalborg refererer at somme trur. Føremålet frå europeisk side var å sikre seg nødvendige energiressursar, og ei endring i vestleg Midtausten-politikk var målet for Den arabiske liga i 1973. Men alt på eit møte mellom parlamentarikar frå EEC og arabiske land i Strasbourg i juni 1975 vart det gjort eit vedtak, som ikkje berre kom med oppmodingar om kva standpunkt europeiske regjeringar burde ta i stridsspørsmål i Midtausten, men også om kva behandling dei burde gje arabiske innvandrarar og kva omtale dei burde syte for at arabisk kultur fekk i Europa. Mange meiner dette er ein tynn spikar å koke suppe på, jamfør denne omtalen, og vil difor kalle det ein konspirasjonsteori. Denne formelle kontakten vart likevel avbroten etter Camp David-avtalen mellom Israel og Egypt i 1979, men etter relativt kort tid teken opp att under andre namn. I 1991 behandla Europarådets parlamentarikarforsamling i Strasbourg ein rapport om "Bidraget frå islamsk sivilisasjon i europeisk kultur". På vegne av Den demokratiske gruppa tok stortingsmann Hallgrim Berg då ordet og heldt eit skarpt innlegg, som han avslutta slik: "Denne rapporten er ikkje eit kulturelt dokument. Det er eit politisk dokument som ikkje tener til anna enn å fremje islamske interesser i Europa. Eg ber om at rapporten blir sendt tilbake til komiteen og saumfaren på nytt, diskutert, korrigert og.." Lenger kom ikkje Berg før han vart klubba ned fordi taletida var over. Men forslaget om utsetjing fall, og resolusjonen vart deretter vedteken.

Islamkritikk i dag

I den grad muslimar eller islam vert utsett for kritikk i dag, skjer det iallfall ikkje pga "Eurabia", same kva ein vel å kalle det eller korleis ein ser på kontaktane mellom europeiske og arabiske politikarar. Har europeiske politikarar strekt seg for langt verbalt eller reelt når det gjeld å kome motparten i møte, så kan iallfall ikkje ein vanleg arabar eller muslim klandrast for dette. Og korleis det då skal kunne føre til sinne retta mot muslimar, for ikkje å snakke om eit potensielt folkemord (!), er det vanskeleg for meg å forstå. Det er både ulogisk og urimeleg.

Men element ved muslimsk kultur, eller kanskje meir presist ved pakistansk eller somalisk kultur, kan opplevast som eit framandelement eller ein uskikk sett frå vår synsvinkel. Det kan vere snakk om mangt, frå manglande likestilling og bruk av hijab til avtalar om ekteskap over hovudet på tenåringsjenter eller kjønnslemlesting av endå mindre jentebarn. Eller vi kan rett og slett synest det blir for mange innvandrarar som skil seg frå oss etnisk, kulturelt eller religiøst. Sjølv då amerikanske soldatar i store mengder kom engelskmennene til hjelp under krigen, vart dei klandra, ikkje berre for å vere "overpaid, overfed and oversexed", men også berre for at dei var "over here", dvs i England.

Vi kan også få eit negativt syn på islam pga brutale straffemetodar brukt m.a. i Iran og Saudi-Arabia, undertrykkjande regime i mange muslimske land og framferda til islamistar av alle slag, ikkje minst dei vi no ser i aksjon i Syria og Irak, og dei tusenvis av europeiske muslimar, både konvertittar og opphavlege, som reiser dit for å slåss for Allah eller søkje martyrdøden. Vi som har levd heile livet i eit fredeleg og trygt samfunn, ser med uro på utviklinga mot eit utrygt land med store motsetningar og liten gjensidig tillit, og festar ikkje tillit til forsikringar om at slikt ikkje har noko som helst med (dagens) islam å gjere. Viss noverande innvandring frå muslimske land held seg stabil på nær 20000 per år, og vi i tillegg får ein årleg tilvekst her heime på mange tusen, vil muslimane auke frå dagens 5% til det mangedoble i løpet av eit par generasjonar. Og då vil Noreg sjølvsagt bli sterkt prega av deira kultur og ikkje minst av islams indre konfliktar. For islam er så mangt, som ekspertane så rett fortel oss.